Op deze website is de afgelopen weken volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen geweest. Vandaag is het de laatste dag dat een van de veertien schepen in de schijnwerpers wordt gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. We hopen dat iedereen zo toch het gevoel kreeg een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

     

Jappie Dzn. Visser

VRAAG & ANTWOORD

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch? 

Bestuur Stichting De Sneker Pan: “We zijn teleurgesteld, maar het is wat het is. Vakanties worden aangepast en daarna pakken we de trainingen weer op. Hopelijk gevolgd door nog wat wedstrijdjes. Voor bijna de helft van de bemanning na 2 jaar training nog steeds geen kampioenschap.”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?

“Nieuw tuig uitgeprobeerd en verder regulier onderhoud.”

Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

“Hopelijk een plekje bij de eerste 10. Dat zou voor ons een stijgende lijn betekenen. Misschien daarbij nog wat dagprijzen.”

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

“Niet anders dan andere jaren als de omstandigheden dat tenminste toelaten.
Volgend jaar vanaf begin maart weer iedere week trainen.” 

Kijk voor meer informatie over De Sneker Pan op: www.desnekerpan.nl

 

SNEEK IN BEELD

Schipper Douwe Jzn. Visser met het Sulveren Skûtsje, 1995

Aan boord van De Sneker Pan, 1996

Huldiging van De Sneker Pan bij de Waterpoort, 2011

Douwe Jzn. Visser verkozen tot Schipper in de Orde van de Sneker Pan, 2013

De Sneker Pan voor de Starttoren op het Starteiland, 2014 

Foto’s: Martin de Jong

 

SNEEK IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

Negende en laatste SKS-titel voor Douwe Jzn Visser in 2016

Het vaakst kampioen

Met maar liefst elf kampioenschappen behoort de Sneker Pan tot een van de snelste skûtsjes in de vloot. De titels staan op naam van twee schippers: Jan van Akker en zijn neef Douwe Jzn Visser. De eerste won twee kampioenschappen, Visser zette de andere negen titels op zijn naam.

Douwe Jzn Visser is de vader van huidig schipper Jappie, aan wie hij in 2018 het helmhout heeft overgedragen. De jonge binnenvaartschipper moet nog veel leren, zegt hij. En daar krijgt hij de tijd voor. Immers, zijn voorgangers hebben er ook jaren over gedaan om kampioen te worden. Jappie treedt in de voetsporen van bijzondere roergangers. Schippers die met het skûtsjesilen zijn vergroeid. 

Laatste kampioenschap Douwe Jzn Visser, 2016

Staand v.l.n.r.: schipper Douwe Jzn Visser, Henk Visser, Michel Groot, Marcel de Jong, Henk de Boer, Dennis van der Zijde, Erik Kort, Marco van der Meulen, Marcel Huitema en Sven Tuinstra.

Zittend v.l.n.r.: Kris Tuinstra, Dinie Visser, Jappie Dzn Visser en Hilbert Kroon.

Foto: Martin de Jong

Zo is Jan van Akker (1918-1990) één van de pioniers die het wedstrijdzeilen met skûtsjes groot heeft gemaakt. Bijna dertig jaar bestuurt hij de Sneker Pan. Twee keer is Van Akker er in die jaren niet bij. In 1964 zit Jan Tzn Brouwer (1915-1988) als tijdelijk vervanger aan het roer en in 1979 mag Albert Dzn Visser (1929-2006) het een jaartje overnemen.

In 1971 laat Van Akker zich op De Veenhoop na de sleepstart op de Wide Ie vervangen door zijn schotenman Klaas Visser. Van Akker raakt geblesseerd terwijl hij een tros wil losgooien. Het touw van Heerenveen, wat om de bolder bij Sneek ligt, blijft haken. Op het moment dat Van Akker het touw wil verwijderen, trekt de lijn strak. De schipper raakt met zijn hand bekneld en verliest een vingertopje. 

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

  

 

FILM(ARCHIEF)

Omrop Fryslân

REPO: Het dream team van de skûtsjewereld in 1995

Omrop Fryslân

Bemanning Sneker Pan gehuldigd, 2016

Fries Scheepvaart Museum

Jappie Visser De Sneker Pan over 75 jaar SKS

 

 

Bedankt voor het meezeilen ‘op ‘e lûken fan ús 14 skûtsjes’!

Wij hopen iedereen weer in 2022 op en rond het water te ontmoeten.

 

Op deze website is ook deze week volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

     

Willem Uzn. Zwaga

VRAAG & ANTWOORD

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?

Stichting Ljouwerter Skûtsje: “We stonden in de startblokken klaar om te strijden voor het SKS-kampioenschap. Zeer gemotiveerd en gedreven om te strijden. Een lange voorbereiding om alles gereed te maken en veel inspanning en vrije tijd. Het leek erop dat het dit jaar weer mocht gaan gebeuren, maar helaas schoten de besmettingen in rap tempo omhoog. Met als gevolg weer geen SKS-kampioenschap. Teleurgesteld en bedroefd maar ook begrip hebbende voor de situatie. Safety first. Maar op zijn Liwwadders blijven wij strijdbaar! Oh, jullie zullen ons van het zomer nog wel op het water kunnen vinden omdat wij het zeilen niet los kunnen laten en blijven trainen voor het eerstkomende kampioenschap.”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?

“Op 9 januari jl. toen het winterse weer Nederland bereikte – waar in het Zuiden van het land een witte deken van sneeuw en hier in het Noorden een frisse ochtend met een laagje ijs op de Friese wateren en op de wegen was, waarbij het glibberen en glijden en oppassen geblazen was – werd in deze winterse omstandigheden de Rienk Ulbesz uit het water gehaald bij Jachtwerf Leechlân, en op transport vervoerd door Walinga Transport naar De Mannen van Staal te Leeuwarden. Het was namelijk tijd voor een grondige onderhoudsbeurt! Bij skûtsjesilen gaat het om het spelen met de elementen van de natuur, wind en water, en het vinden van de perfecte koers en de beste windvlagen. Maar Moeder Natuur heeft ook invloed op de conditie van het skûtsje. De elementen zon, water en temperatuur beïnvloeden de staat van het schip. Niet alleen de houten onderdelen als zwaarden, mast, roer etc. hebben hier onder te lijden, ook de romp, dek, roef etc. die van staal zijn, ervaren hier last van, met als gevolg roest. De beste manier om dit goed aan te kunnen pakken is overdekt/binnen. De Mannen van Staal te Leeuwarden hebben één van hun ruimtes beschikbaar gesteld, waar de bemanning en vrijwilligers terecht konden voor het grondige onderhoud aan de Rienk Ulbesz. Daar zijn we heel blij mee!”

  

  

 

Foto’s: Stichting Ljouwerter Skûtsje

“Met het expertiseteam van de Friesche Olie- en Verfhandel BV is een plan gemaakt om de Rienk Ulbesz weer te doen stralen. In de mogelijke vrij uurtjes is door de bemanning, vrijwilligers en een enigszins verwilderde voorzitter veel werk verricht. Enige creativiteit en flexibiliteit was hierbij wel benodigd, want Nederland kreeg zowaar te maken met een avondklok, waardoor het klussen op de avond enigszins werd beperkt.  Niet alleen schuur-, bik- & verfwerk zijn verricht. Ook het houten dek is voorzien van nieuw hout dankzij Sake Zittema en heeft Jilt Heidstra de houtschilderingen op de achterkant van het schip weer een nieuwe look gegeven. Het is heel belangrijk dat dit zorgvuldig en strak gebeurt, omdat de overige 13 skûtsjes hier veel tegen aan mogen kijken tijdens het kampioenschap. Na uiteindelijk heel veel vrije uurtjes en zaterdagen is zaterdag 3 april jl. de Rienk Ulbesz volledig in nieuwstaat opgeleverd. En het resultaat mag er zijn! Strak in de lak en de finishing touch (het grijze kruis voorop en het rode detail) door Rinus maken het helemaal af! Daarom onze dank aan: Jachtwerf Leechlân, Friesche Olie- en Verfhandel, Sake Zittema, Jilt Heidstra, Walinga Transport, De Mannen van Staal, bemanning en vrijwilligers!”

Over de waterschade aan het volgschip de Vrouwe Nieske, het herstel hiervan en nog veel meer nieuws én informatie over het Ljouwerter Skûtsje leest u op: www.ljouwerterskutsje.frl

Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

“Op de eerste plaats! Wij strijden om kampioen te worden! Wij hebben een solide team en een trouwe achterban.”

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

“Wij bereiden ons net als alle andere jaren voor, maar wij hoeven de komende tijd niet veel meer aan het materiaal te doen omdat dat nu spic en span erbij staat.” 

Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?

“Wij willen graag alle vrijwilligers van de SKS bedanken voor de tijd en inspanning die zij de afgelopen tijd in hebben gestoken om alle mogelijkheden te onderzoeken om een SKS-kampioenschap toch te kunnen organiseren. Ze hebben alles op alles gezet maar helaas is het niet gelukt door de ontwikkelingen van corona.”

 

LEEUWARDEN IN BEELD

Leeuwarden SKS kampioen, 1999

Douwe Jzn. Visser (Sneek) – Ulbe Rzn. Zwaga – Anne Tjerkstra (Joure)

Schipper Jappie Meeter op skûtsje Rienk Ulbesz, 2008

Leeuwarder dag in de Lemster baai, 2012

Winst voor Willem Uzn. Zwaga tijdens openingswedstrijd Grou, 2018

Het Ljouwerter Skûtsje in actie, 2019

Foto’s: Martin de Jong

 

LEEUWARDEN IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

Tweede kampioenschap Leeuwarden in 1999

De brullende leeuw 

Dat hij ooit op het Leeuwarder skûtsje zou zeilen, is voor binnenvaartschipper Willem Uzn Zwaga geen verrassing. In 2016 wordt hij benoemd, nadat Siete Ezn Meeter er na drie jaar mee is gestopt. Zwaga treedt in de voetsporen van zijn vader Ulbe en pake Rienk. Hij stelt bij zijn aantreden één heldere voorwaarde: hij neemt zijn eigen bemanning mee. En zo geschiedde, want, zegt oud-voorzitter Marco Quak van Stichting Ljouwerter Skûtsje, “hy is ús ideale kandidaat”.

Heit Ulbe is Willems grote voorbeeld. Zwaga senior heeft verstand van zeilen en smeedt van zijn bemanning een team. Dat leidt ertoe dat hij Leeuwarden in 1998 eindelijk de felbegeerde kampioenstitel bezorgt. En in 1999 slaagt hij er weer in. De Leeuwarder commissie heeft sinds 1963 – in dat jaar is de Stichting Ljouwerter Skûtsje opgericht – geprobeerd met drie skûtsjes en vijf schippers kampioen te worden. De eerste schipper die voor Leeuwarden uitkomt is Siete Meeter (1921-1993). Hij deed tot dan toe met de SKS-wedstrijden met zijn schip Sylnocht mee als ‘particulier’. De Leeuwarders willen zijn schip kopen, maar hebben onvoldoende geld. Schipper en commissie spreken af dat de koop na het kampioenschap van 1963 wordt beklonken. De schipper is optimistisch en loopt alvast op de zaken vooruit: hij maakt zijn eigen zwaarden en laat een grote Leeuwarder leeuw in het zeil zetten. De samenwerking duurt slechts twee jaar. De resultaten zijn niet goed en Siete presenteert de commissie zoveel rekeningen dat er een exploitatietekort dreigt. De schipper, die in een woonark bij de Zwettestraat in Leeuwarden woont, wordt bedankt voor zijn diensten en aan de kant gezet. De commissieleden die Meeter de boodschap brengen, worden na die mededeling van boord gestuurd.

Op Hoop van Zegen, Leeuwarden, 1963

Foto: Collectie Fries Scheepvaart Museum

Sietse Tzn Brouwer (1920-1980) wordt door de commissie benaderd. Hij is één van de schippers die het skûtsjesilen in 1953 van de ondergang redt. In 1965 gaat hij voor de Ljouwerters zeilen en stopt daarmee in 1970. De schipper krijgt een baan als brugwachter in Warten en kan het werk niet meer met het zeilen combineren. Zijn zwager Albert van Akker neemt het helmhout over.

Schipper Van Akker (1916-2002) is bang dat de jongere generatie de benamingen van oude scheepsonderdelen en hun betekenis zullen vergeten. Hij schrijft daarom uitdrukkingen als ‘trek de hals omhoog’ en ‘til die broek even op’ in een schrift met de titel: Fan trommelstok tot fingerling. Het wordt later in een boek uitgegeven en is nog steeds voor de SKS een belangrijk handvat voor haar originaliteitsreglement.

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

 

FILM(ARCHIEF)

Fries Film en Audio Archief

Ulbe Rienksz een Zwaga! Een documentaire over de genen van het skûtsjesilen, 1997

Sport in Grou

Jubileumwedstrijd Leeuwarder Skûtsje, 2014

Omrop Fryslân

Skûtsjejoernaal 2020, Joop Mink en Willem Zwaga

 

Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Lemmer.

 

Op deze website is ook deze week volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.

     

Klaas van der Meulen 

VRAAG & ANTWOORD 

Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?

Klaas: “Sinds de ‘beruchte zwarte woensdagavond’ gaat het met ons en bemanning naar omstandigheden goed. We proberen allen te genieten van de vakantie of een ander is weer aan het werk gegaan. Dit klinkt wel eenvoudig maar was het niet, Begin juni ‘it giet oan’… plankgas met zijn allen in circa 6 weken tijd een paar keer per week trainen, neuzen dezelfde kant op en proberen zo hoog mogelijk te eindigen. Dan komt die klap zo hard aan. De volgende dag was onze vaste donderdagavondtraining… duidelijk niemand had zin om te trainen, eerst maar even met elkaar om tafel en dit op zijn of haar manier verwerken. Persoonlijk heeft dit bij mij toch wel een dag of 3 geduurd om te zeggen en nu weer verder. Gelukkig hebben we afgelopen weekend een mooi moment gehad om met de ploeg te zeilen met skûtsje en valkjes en nadien natuurlijk een biertje, machtig om de ploeg dan bij elkaar te hebben en tevens het naseizoen en 2022 te bespreken.”

Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?

“In de voorbereiding van het seizoen 2021 hebben wij een nieuw grootzeil en fok aangeschaft van zeilmakerij De Vries uit Makkum op basis van de nieuwe zeilformule. In de winterperiode hebben we het benodigde lak- en schilderwerk uitgevoerd.”

Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?

“Indien we wel een kampioenschap hadden gehad… het doel is natuurlijk kampioen worden, dromen moet je hebben. We hebben een mooi nieuw zeil en fok, wat ontzettend  lekker loopt en een machtig mooie ploeg waardoor ik het als schipper een stuk makkelijker heb. Maar om op de vraag terug te komen: in het linkerrijtje was wel ons doel!!” 

We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?

“De voorbereiding op 2022 zal in het komend najaar weer het gebruikelijke en misschien iets meer schilderwerk zijn. Begin 2022 starten we vol vuur met het nieuwe jaar met het gebruikelijke zeilschema.”

Zijn er nog andere zaken die je wilt delen? 

“Verder willen we het SKS-bestuur (en alle andere vrijwilligers die zich hebben ingezet) bedanken voor het proberen mogelijk te maken van het kampioenschap.”

Kijk voor meer informatie over het skûtsje van Woudsend op: www.deklaasvandermeulen.nl

 

WOUDSEND IN BEELD

Cor Boonstra (CEO Douwe Egberts) overhandigt het Sulveren Skûtsje aan Teake Kzn van der Meulen, 1991 

Schipper Ype Kzn van der Meulen aan het helmhout, 2005

Feestelijke prijsuitreiking in Woudsend, 2017

Het skûtsje ‘Klaas van der Meulen’, 2018

Schipper Teake Klaas van der Meulen tijdens de wedstrijd bij Woudsend, 2019

Foto’s: Martin de Jong

 

WOUDSEND IN WOORD

Fragment uit “Der moat syld wurde!”

 

Derde kampioenschap Woudsend in 1991

De droom die uitkwam 

Een verhaal over het skûtsje van Woudsend begint hoe dan ook bij de markante Klaas van der Meulen (1907-1973). Hij zorgde ervoor dat Woudsend een skûtsje kreeg. Hij heeft jarenlang op skûtsjes van eigenarencommissies gezeild, maar wil baas zijn op eigen schip. In 1965 koopt hij met Gerrit Verbeek en Lykele Miedema daarom een eigen skûtsje en krijgt van ondernemers in het dorp financiële steun voor het onderhouden van het schip. Van der Meulen laat vastleggen dat hoewel het skûtsje onder de vlag van Woudsend vaart, de schippers uit zijn familie afkomstig zijn.

Klaas van der Meulen is vrachtvaarder en een skûtsjeschipper in hart en nieren. Eentje van het type ruwe bolster, blanke pit. Hij is een fanatieke wedstrijdzeiler en heeft al aan diverse wedstrijden deelgenomen voordat hij in 1945 gaat deelnemen aan de SKS-wedstrijden. Tijdens de strijd op vrijdag 31 augustus om het SKS-kampioenschap bij Langweer zeilt hij na een fel gevecht met Ulbe Zwaga als tweede over de finish. Achteraf blijkt enige tijd later dat Ulbe Zwaga volgens het bestuur te veel fouten heeft gemaakt. En zo wordt Klaas van der Meulen alsnog uitgeroepen tot eerste SKS-kampioen.

De schipper zeilt in de beginjaren op het skûtsje van de Súdwesthoek. Dat schip is eigendom van Teake Salverda, zijn schoonvader. Hij wordt met dat familieskûtsje na 1945 nog drie keer SKS-kampioen (1947, 1951 en 1954). Met zijn eigen schip zou hij daar nooit in slagen. Nadat de Salverda’s hun skûtsje verkopen, vaart Klaas van der Meulen op skûtsjes voor de commissies van de Súdwesthoek, Lemmer en Sneek.

Woudsend kampioen, 1991

V.l.n.r.: Lammert de Jong, Fokke Wijkstra, Ype Kzn. van der Meulen, Teake Kzn. van der Meulen, Keimpe Kzn. van der Meulen en Jaap Boersma

Foto: Martin de Jong

Het huidige skûtsje van Woudsend was een woonboot, maar de eigenaar wil het wel ruilen tegen een ander woonschip. Na een verbouwing zeilt Klaas van der Meulen op zaterdag 17 juli 1965 de eerste wedstrijd met zijn eigen platbodem. Hij heeft het schip Keimpe van der Meulen gedoopt, de naam van zijn vader. 

Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.

 

FILM(ARCHIEF)

Fries Film en Audio Archief

40 jaar SKS, 1985

LC Video

SKS-inhaalwedstrijden op de Hegemer Mar bij Woudsend, 2013

Fries Scheepvaart Museum

Klaas van der Meulen, skûtsje Woudsend, over 75 jaar SKS

 

Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Huizum.