Op 22 desimber 2021 is, rêstich yn syn sliep, Gerrit Verbeek ferstoarn yn Makkum. Hy wie 98 jier. De hiele float koe him net as Gerrit, mar as ‘dokter’. Hy wie eartiids nammentlik húsdokter yn Warns en Starum. Dêr learde hy skipper Klaas van der Meulen kinnen. Verbeek hie belangstelling foar de skipperskeunsten, want hy wie al fanôf syn jeugd siler yn Langwar. Van der Meulen loadste him mei yn it SKS-skûtsjesilen. Yn 1957 wie Verbeek ien fan de mannen dy’t soargen dat it âlde skip fan Teake Salverda wer yn de float kaam. Dêrmei wie Van der Meulen al in pear kear kampioen wurden, mar dat koe hy nei 1957 net herhelje. Doe’t Klaas van der Meulen yn 1965 in eigen skûtsje keapje woe, krige hy dêrby de stipe fan dokter Verbeek, dy’t meibetelle om it skip oan te skaffen. It is oant de dei fan hjoed it Wâldseiner skûtsje fan de famylje Van der Meulen.
Gerrit Verbeek hearde ek by dy famylje en wie lange lange jierren bemanningslid. Hy siet oan it swurd en feroare noait, ek al gie it wetter oer him hinne. Sa no en dan waard hy lykwols fan board helle, want dan moast hy as dokter efkes nei in blesseard bemanningslid fan in oar skip sjen.
Gerrit Verbeek siet fanôf 1964 ek yn it SKS-bestjoer, want hy wie foarsitter fan de wedstriidkommisje yn Starum. SKS-bestjoerder wie hy 25 jier lang. Elk jier hat hy yn de jierlikse ledegearkomste it wedstriidferslach dien. Dan harke de hiele seal ademleas nei ‘dokter’. Hy hat tegearre mei Joop Doevendans ek hiel Nederlân ôfreizge mei prachtige filmbylden fan Bert Haanstra fan it SKS-skûtsjesilen om mear minsken der by te belûken. En dat slagge.
Hy hat hiel lang bemanningslid west, mar ek dêrnei gie hy mei syn Blom-aak altyd noch mei. En seach tefreden hoe’t de SKS-float it wurk fan him en dy oare bestjoerders ôfmakke hat ta it geweldige gehiel wat it no is. Oant de ein ta wie Gerrit Verbeek tige belutsen by de SKS en syn ‘famylje’ op de skûtsjes.
Dokter Gerrit Verbeek tijdens het SKS kampioenschap 2018
Tijdens de drukbezochte jaarvergadering in zeilschool Annage van de stichting Earnewâldster Skûtsje en de wedstrijdcommissie Earnewâld zijn op zaterdag 30 oktober Bouwe Westerdijk en Wander Toering benoemd tot lid van verdienste van de SKS.
Bouwe Westerdijk was veertig jaar betrokken bij het skûtsje van Earnewâld. Hij voer al die jaren mee als bemanningslid. Westerdijk heeft vanaf 1980 verschillende schippers ‘gediend’ en zeilde vanaf 2004 tot nu mee aan boord met schipper Gerhard Pietersma. Er waren voor hem talloze mooie momenten, maar hoogtepunten zijn het behalen van het SKS-kampioenschap in 1982 en 1982. Dat was met schipper Jeen Ulbesz Zwaga aan het helmhout.
Bouwe Westerdijk benoemt tot lid van verdienste SKS
Ook Wander Toering kreeg uit handen van SKS-voorzitter René Nagelhout het zilveren skûtsje opgespeld dat een lid van verdienste van de vereniging toekomt. Wander Toering was van 1982 tot heden bestuurslid van de commissie Earnewâld. Hij was tevens secretaris van de eigenarencommissie. Verder regelde Toering de verkoop van de SKS-wimpels en zorgde hij voor de verdeling van de Skûtsjejournaals. Tijdens wedstrijden regelde hij dat start en finish er netjes in kwamen te liggen.
Ook Wander Toering krijgt het zilveren skûtsje opgespeld
Bouwe Westerdijk en Wander Toering werden door het bestuur van de commissie Earnewâld benoemd tot erelid. Ook Sietse Bruinsma (oud-lid van de originaliteitscommissie van de SKS) en Piebe Wester (lid van verdienste van de SKS) zijn tot erelid benoemd.
https://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/06/IMG-20211101-WA0003-BouweWesterdijk.jpg834750adminhttps://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/07/logo-sks-skutsjesilen.svgadmin2021-11-01 17:03:002023-07-03 20:35:52SKS benoemt Bouwe Westerdijk en Wander Toering tot leden van verdienste
Op 66-jarige leeftijd is op zondag 24 oktober ons gewaardeerd oud-schipper en Kommisje Amels-lid Epie van der Pol overleden. Hij was jarenlang bemanningslid, en van 2003 tot en met 2005 schipper, op het Ljouwerter skûtsje. In 2012 kwam Epie de Kommisje Amels versterken. Bij een restauratie, maar ook bij het verlengen van een skûtsje, adviseerde Epie namens de Kommisje Amels. Vanuit zijn beroep kwam het ook voor dat Epie een reparatie of restauratie zelf uitvoerde. Hij kon lezen en schrijven met ijzer, had oog voor authenticiteit en had een waar skûtsjehart, zegt voorzitter Ulbe Zwaga van de Kommisje Amels. Epie van der Pol was al enige tijd ziek. Wij wensen zijn vrouw Lenie, kinderen en andere naasten veel sterkte met dit grote verlies.
Epie van der Pol aan het helmhout van het Ljouwerter skûtsje (archief 2005)
Op zaterdag 9 oktober jl. werd de Waterpoortrace gezeild. Doordat de Friso Bokaal dit jaar niet kon doorgaan, zag het Dicky van der Werffonds – organisator van de Waterpoortrace – kans deze uitgestelde wedstrijd op de Snitser Mar te houden. Zes skûtsjes verschenen aan de start van twee races. De Sneker Pan met schipper Jappie Dzn. Visser won de ochtendwedstrijd op het thuiswater. Na de lunch volgde de middagwedstrijd. Het Lemster skûtsje finishte als eerste en werd daarmee ook dagwinnaar. De Dicky van der Werf-bokaal werd uitgereikt aan Albert Jzn. Visser en zijn bemanning.
De zes deelnemers aan de Waterpoortrace 2021
Rinus de Jong – Jouster skûtsje
Harmen Brouwer – Langwarder skûtsje
Jeroen Pietersma – Drachtster skûtsje (3e plaats)
Jappie Dzn. Visser – De Sneker Pan (2e plaats)
Albert Jzn. Visser – Lemster skûtsje (1e plaats)
Winnaars Waterpoortrace 2021 met de Dicky van der Werf-bokaal | Lemmer
Op initiatief van Stichting Foar de Neiteam, in samenwerking met het Skûtsjemuseum, Fries Scheepvaart Museum, Museum Dokkum en Sport Fryslân, heeft de Stichting Erfgoed & Publiek een bijzonder lesprogramma voor leerlingen van het basisonderwijs ontwikkeld. Dit initiatief, gesteund door SKS en IFKS, draagt bij aan het doorgeven van de cultuur van het skûtsjesilen aan de volgende generatie.
Met het lesprogramma voor groep 1 t/m 8 leren kinderen skûtsjes van alle kanten kennen – letterlijk en figuurlijk: van de bouw, de eigenschappen, het vrachtvervoer en het vroegere leven aan boord, tot aan de wedstrijden van nu. Een uniek en veelzijdig lespakket over een fascinerend stukje Friese cultuur.
Op deze website is de afgelopen weken volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen geweest. Vandaag is het de laatste dag dat een van de veertien schepen in de schijnwerpers wordt gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. We hopen dat iedereen zo toch het gevoel kreeg een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.
Jappie Dzn. Visser
VRAAG & ANTWOORD
Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?
Bestuur Stichting De Sneker Pan: “We zijn teleurgesteld, maar het is wat het is. Vakanties worden aangepast en daarna pakken we de trainingen weer op. Hopelijk gevolgd door nog wat wedstrijdjes. Voor bijna de helft van de bemanning na 2 jaar training nog steeds geen kampioenschap.”
Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?
“Nieuw tuig uitgeprobeerd en verder regulier onderhoud.”
Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?
“Hopelijk een plekje bij de eerste 10. Dat zou voor ons een stijgende lijn betekenen. Misschien daarbij nog wat dagprijzen.”
We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?
“Niet anders dan andere jaren als de omstandigheden dat tenminste toelaten. Volgend jaar vanaf begin maart weer iedere week trainen.”
Schipper Douwe Jzn. Visser met het Sulveren Skûtsje, 1995
Aan boord van De Sneker Pan, 1996
Huldiging van De Sneker Pan bij de Waterpoort, 2011
Douwe Jzn. Visser verkozen tot Schipper in de Orde van de Sneker Pan, 2013
De Sneker Pan voor de Starttoren op het Starteiland, 2014
Foto’s: Martin de Jong
SNEEK IN WOORD
Fragment uit “Der moat syld wurde!”
Negende en laatste SKS-titel voor Douwe Jzn Visser in 2016
Het vaakst kampioen
Met maar liefst elf kampioenschappen behoort de Sneker Pan tot een van de snelste skûtsjes in de vloot. De titels staan op naam van twee schippers: Jan van Akker en zijn neef Douwe Jzn Visser. De eerste won twee kampioenschappen, Visser zette de andere negen titels op zijn naam.
Douwe Jzn Visser is de vader van huidig schipper Jappie, aan wie hij in 2018 het helmhout heeft overgedragen. De jonge binnenvaartschipper moet nog veel leren, zegt hij. En daar krijgt hij de tijd voor. Immers, zijn voorgangers hebben er ook jaren over gedaan om kampioen te worden. Jappie treedt in de voetsporen van bijzondere roergangers. Schippers die met het skûtsjesilen zijn vergroeid.
Laatste kampioenschap Douwe Jzn Visser, 2016
Staand v.l.n.r.: schipper Douwe Jzn Visser, Henk Visser, Michel Groot, Marcel de Jong, Henk de Boer, Dennis van der Zijde, Erik Kort, Marco van der Meulen, Marcel Huitema en Sven Tuinstra.
Zo is Jan van Akker (1918-1990) één van de pioniers die het wedstrijdzeilen met skûtsjes groot heeft gemaakt. Bijna dertig jaar bestuurt hij de Sneker Pan. Twee keer is Van Akker er in die jaren niet bij. In 1964 zit Jan Tzn Brouwer (1915-1988) als tijdelijk vervanger aan het roer en in 1979 mag Albert Dzn Visser (1929-2006) het een jaartje overnemen.
In 1971 laat Van Akker zich op De Veenhoop na de sleepstart op de Wide Ie vervangen door zijn schotenman Klaas Visser. Van Akker raakt geblesseerd terwijl hij een tros wil losgooien. Het touw van Heerenveen, wat om de bolder bij Sneek ligt, blijft haken. Op het moment dat Van Akker het touw wil verwijderen, trekt de lijn strak. De schipper raakt met zijn hand bekneld en verliest een vingertopje.
Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.
FILM(ARCHIEF)
Omrop Fryslân
REPO: Het dream team van de skûtsjewereld in 1995
Omrop Fryslân
Bemanning Sneker Pan gehuldigd, 2016
Fries Scheepvaart Museum
Jappie Visser De Sneker Pan over 75 jaar SKS
Bedankt voor het meezeilen ‘op ‘e lûken fan ús 14 skûtsjes’!
Wij hopen iedereen weer in 2022 op en rond het water te ontmoeten.
https://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/06/NLD_5215-Jappie-Visser-2019-MdJ-1.jpg17721181adminhttps://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/07/logo-sks-skutsjesilen.svgadmin2021-08-06 11:00:002023-07-03 20:11:13Sneek, 6 augustus 2021
Op deze website is ook deze week volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.
Albert Jzn. Visser
VRAAG & ANTWOORD
Bestuur Stichting Lemster skûtsje: “Alle voorbereidingen en belevingen van de afgelopen circa 1,5 jaar hebben we vastgelegd in onderstaande prachtige promofilm. In deze opnames worden alle antwoorden op de gestelde vragen in woord en beeld gegeven.”
Schipper Jelle Reijenga op het Lemster skûtsje, 1991
Prijsuitreiking voor De Wildeman, 2009
SKS-wedstrijd in de Lemster baai, 2012
De Lemsters zeilen voor het ir. D.F. Woudagemaal, 2012
Lemster skûtsje tijdens de intocht door Lemmer, 2014
Actie op het Lemster skûtsje, 2019
Op weg naar winst bij De Veenhoop, 2019
Foto’s: Martin de Jong
LEMMER IN WOORD
Fragment uit “Der moat syld wurde!”
Tweede kampioenschap Lemmer in 1988
Wee bin Lemster jongens
In Lemmer willen ze dolgraag weer eens kampioen worden. De hoop is gevestigd op Albert Jzn Visser die in 2014 aantreedt. Het is voor de Lemster een droom die in vervulling gaat om te mogen varen voor het eigen dorp. En, zo spreekt Visser optimistisch bij zijn aantreden, “als alles op zijn plaats valt, is een plaats in de top drie haalbaar”.
Visser volgt Johannes Hzn Meeter op, die door de Lemster skûtsjecommissie wordt bedankt. Meeter had vijf jaar gekregen om het skûtsje weer aan de top te krijgen, en daar stond hij niet na die periode. De mededeling van het bestuur valt Meeter rauw op het dak, maar hij gaat niet bij de pakken neerzitten. “Ik heb een goede achternaam, ik kom wel weer op een schip”, zegt hij.
Albert Jzn Visser heeft al eerder op het Lemster skûtsje gezeild. Dat was als ranjajongen bij Sytze Hobma (1911-1992). Hobma, een binnenvaartschipper, zeilt van 1969 tot en met 1981 op het Lemster skûtsje. Hobma heeft een engeltje op zijn schouder. In 1978 staat de bemanning doodsangsten uit tijdens de wedstrijd op 15 juli bij Grou. De schipper belandt met zijn hoofd in de grootschoot van het Grouster skûtsje. Schipper Joop Mink is vlakbij het Lemster skûtsje gegijpt. De giek zwabbert over het dek van de Lemsters en raakt Hobma. Die valt achterover en krijgt de strop om zijn nek. Het is dat de klamp, waaraan de grootschoot blijft haken, kapot gaat en de strop losschiet. Het was anders slecht afgelopen met de schipper. Maar hij is een bikkel en woont na bezoek aan de arts met pijnlijke ribben de prijsuitreiking in Het Theehuis gewoon bij. Zijn geschrokken vrouw mag van de Grouster skûtsjecommissie naar de kapper voor een gratis permanent.
Kampioensbemanning Lemmer, 1988
Foto: Collectie Fries Scheepvaart Museum, Ger Dijs
Lemmer doet sinds 1958 aan de SKS-wedstrijden mee. In dat jaar polst een aantal leden van de plaatselijke zeilvereniging De Zevenwolden de inwoners van Lemmer over de aanschaf van een skûtsje. Er zijn zeilliefhebbers die daar wel voor voelen. Er wordt geld ingezameld, zodat de Lemsters de 16,95 meter lange Hoop op Welvaart kunnen kopen. Dit schip werd in 1909 gebouwd door Wildschut in Gaastmeer en ligt voor de kade bij een oudijzerhandelaar in Akkrum.
Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.
FILM(ARCHIEF)
Fries Film en Audio Archief
Skûtsjesilen in De Lemmer, 1965
LC Video
Skûtsjesilen bij Lemmer, 2012
Douwe Visser
Lemster skûtsje, voorbereiding SKS 2015
Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Sneek.
https://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/06/MDJ_2178-SKS-De-Veenhoop-290719-1.jpg8531280adminhttps://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/07/logo-sks-skutsjesilen.svgadmin2021-08-05 11:00:002023-07-03 20:11:13Lemmer, 5 augustus 2021
Op deze website is ook deze week volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.
Willem Uzn. Zwaga
VRAAG & ANTWOORD
Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?
Stichting Ljouwerter Skûtsje: “We stonden in de startblokken klaar om te strijden voor het SKS-kampioenschap. Zeer gemotiveerd en gedreven om te strijden. Een lange voorbereiding om alles gereed te maken en veel inspanning en vrije tijd. Het leek erop dat het dit jaar weer mocht gaan gebeuren, maar helaas schoten de besmettingen in rap tempo omhoog. Met als gevolg weer geen SKS-kampioenschap. Teleurgesteld en bedroefd maar ook begrip hebbende voor de situatie. Safety first. Maar op zijn Liwwadders blijven wij strijdbaar! Oh, jullie zullen ons van het zomer nog wel op het water kunnen vinden omdat wij het zeilen niet los kunnen laten en blijven trainen voor het eerstkomende kampioenschap.”
Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?
“Op 9 januari jl. toen het winterse weer Nederland bereikte – waar in het Zuiden van het land een witte deken van sneeuw en hier in het Noorden een frisse ochtend met een laagje ijs op de Friese wateren en op de wegen was, waarbij het glibberen en glijden en oppassen geblazen was – werd in deze winterse omstandigheden de Rienk Ulbesz uit het water gehaald bij Jachtwerf Leechlân, en op transport vervoerd door Walinga Transport naar De Mannen van Staal te Leeuwarden. Het was namelijk tijd voor een grondige onderhoudsbeurt! Bij skûtsjesilen gaat het om het spelen met de elementen van de natuur, wind en water, en het vinden van de perfecte koers en de beste windvlagen. Maar Moeder Natuur heeft ook invloed op de conditie van het skûtsje. De elementen zon, water en temperatuur beïnvloeden de staat van het schip. Niet alleen de houten onderdelen als zwaarden, mast, roer etc. hebben hier onder te lijden, ook de romp, dek, roef etc. die van staal zijn, ervaren hier last van, met als gevolg roest. De beste manier om dit goed aan te kunnen pakken is overdekt/binnen. De Mannen van Staal te Leeuwarden hebben één van hun ruimtes beschikbaar gesteld, waar de bemanning en vrijwilligers terecht konden voor het grondige onderhoud aan de Rienk Ulbesz. Daar zijn we heel blij mee!”
Foto’s: Stichting Ljouwerter Skûtsje
“Met het expertiseteam van de Friesche Olie- en Verfhandel BV is een plan gemaakt om de Rienk Ulbesz weer te doen stralen. In de mogelijke vrij uurtjes is door de bemanning, vrijwilligers en een enigszins verwilderde voorzitter veel werk verricht. Enige creativiteit en flexibiliteit was hierbij wel benodigd, want Nederland kreeg zowaar te maken met een avondklok, waardoor het klussen op de avond enigszins werd beperkt. Niet alleen schuur-, bik- & verfwerk zijn verricht. Ook het houten dek is voorzien van nieuw hout dankzij Sake Zittema en heeft Jilt Heidstra de houtschilderingen op de achterkant van het schip weer een nieuwe look gegeven. Het is heel belangrijk dat dit zorgvuldig en strak gebeurt, omdat de overige 13 skûtsjes hier veel tegen aan mogen kijken tijdens het kampioenschap. Na uiteindelijk heel veel vrije uurtjes en zaterdagen is zaterdag 3 april jl. de Rienk Ulbesz volledig in nieuwstaat opgeleverd. En het resultaat mag er zijn! Strak in de lak en de finishing touch (het grijze kruis voorop en het rode detail) door Rinus maken het helemaal af! Daarom onze dank aan: Jachtwerf Leechlân, Friesche Olie- en Verfhandel, Sake Zittema, Jilt Heidstra, Walinga Transport, De Mannen van Staal, bemanning en vrijwilligers!”
Over de waterschade aan het volgschip de Vrouwe Nieske, het herstel hiervan en nog veel meer nieuws én informatie over het Ljouwerter Skûtsje leest u op: www.ljouwerterskutsje.frl
Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?
“Op de eerste plaats! Wij strijden om kampioen te worden! Wij hebben een solide team en een trouwe achterban.”
We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?
“Wij bereiden ons net als alle andere jaren voor, maar wij hoeven de komende tijd niet veel meer aan het materiaal te doen omdat dat nu spic en span erbij staat.”
Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?
“Wij willen graag alle vrijwilligers van de SKS bedanken voor de tijd en inspanning die zij de afgelopen tijd in hebben gestoken om alle mogelijkheden te onderzoeken om een SKS-kampioenschap toch te kunnen organiseren. Ze hebben alles op alles gezet maar helaas is het niet gelukt door de ontwikkelingen van corona.”
Schipper Jappie Meeter op skûtsje Rienk Ulbesz, 2008
Leeuwarder dag in de Lemster baai, 2012
Winst voor Willem Uzn. Zwaga tijdens openingswedstrijd Grou, 2018
Het Ljouwerter Skûtsje in actie, 2019
Foto’s: Martin de Jong
LEEUWARDEN IN WOORD
Fragment uit “Der moat syld wurde!”
Tweede kampioenschap Leeuwarden in 1999
De brullende leeuw
Dat hij ooit op het Leeuwarder skûtsje zou zeilen, is voor binnenvaartschipper Willem Uzn Zwaga geen verrassing. In 2016 wordt hij benoemd, nadat Siete Ezn Meeter er na drie jaar mee is gestopt. Zwaga treedt in de voetsporen van zijn vader Ulbe en pake Rienk. Hij stelt bij zijn aantreden één heldere voorwaarde: hij neemt zijn eigen bemanning mee. En zo geschiedde, want, zegt oud-voorzitter Marco Quak van Stichting Ljouwerter Skûtsje, “hy is ús ideale kandidaat”.
Heit Ulbe is Willems grote voorbeeld. Zwaga senior heeft verstand van zeilen en smeedt van zijn bemanning een team. Dat leidt ertoe dat hij Leeuwarden in 1998 eindelijk de felbegeerde kampioenstitel bezorgt. En in 1999 slaagt hij er weer in. De Leeuwarder commissie heeft sinds 1963 – in dat jaar is de Stichting Ljouwerter Skûtsje opgericht – geprobeerd met drie skûtsjes en vijf schippers kampioen te worden. De eerste schipper die voor Leeuwarden uitkomt is Siete Meeter (1921-1993). Hij deed tot dan toe met de SKS-wedstrijden met zijn schip Sylnocht mee als ‘particulier’. De Leeuwarders willen zijn schip kopen, maar hebben onvoldoende geld. Schipper en commissie spreken af dat de koop na het kampioenschap van 1963 wordt beklonken. De schipper is optimistisch en loopt alvast op de zaken vooruit: hij maakt zijn eigen zwaarden en laat een grote Leeuwarder leeuw in het zeil zetten. De samenwerking duurt slechts twee jaar. De resultaten zijn niet goed en Siete presenteert de commissie zoveel rekeningen dat er een exploitatietekort dreigt. De schipper, die in een woonark bij de Zwettestraat in Leeuwarden woont, wordt bedankt voor zijn diensten en aan de kant gezet. De commissieleden die Meeter de boodschap brengen, worden na die mededeling van boord gestuurd.
Op Hoop van Zegen, Leeuwarden, 1963
Foto: Collectie Fries Scheepvaart Museum
Sietse Tzn Brouwer (1920-1980) wordt door de commissie benaderd. Hij is één van de schippers die het skûtsjesilen in 1953 van de ondergang redt. In 1965 gaat hij voor de Ljouwerters zeilen en stopt daarmee in 1970. De schipper krijgt een baan als brugwachter in Warten en kan het werk niet meer met het zeilen combineren. Zijn zwager Albert van Akker neemt het helmhout over.
Schipper Van Akker (1916-2002) is bang dat de jongere generatie de benamingen van oude scheepsonderdelen en hun betekenis zullen vergeten. Hij schrijft daarom uitdrukkingen als ‘trek de hals omhoog’ en ‘til die broek even op’ in een schrift met de titel: Fan trommelstok tot fingerling. Het wordt later in een boek uitgegeven en is nog steeds voor de SKS een belangrijk handvat voor haar originaliteitsreglement.
Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.
FILM(ARCHIEF)
Fries Film en Audio Archief
Ulbe Rienksz een Zwaga! Een documentaire over de genen van het skûtsjesilen, 1997
Sport in Grou
Jubileumwedstrijd Leeuwarder Skûtsje, 2014
Omrop Fryslân
Skûtsjejoernaal 2020, Joop Mink en Willem Zwaga
Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Lemmer.
https://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/06/MDJ_8118-Willem-Zwaga-Leeuwarden-2019-MdJ-1.jpg17721181adminhttps://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/07/logo-sks-skutsjesilen.svgadmin2021-08-04 11:00:002023-07-03 20:11:14Leeuwarden, 4 augustus 2021
Op deze website is ook deze week volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.
Johannes Hzn. Meeter
VRAAG & ANTWOORD
Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?
Bestuur Stichting Vriendenclub Huzumer Skûtsje: “Wij zijn natuurlijk ook erg teleurgesteld dat het kampioenschap niet doorgaat. Want wat was het mooi om de skûtsjes weer te zien strijden in de sprintwedstrijden en foarwedstriid begin juli. Vanuit het bestuur waren we druk in voorbereiding om met rondvaartboot De Klifrak met onze sponsors naar de wedstrijden in Grou en Terherne te gaan. De inschrijvingen stroomden al binnen toen Grou van de kalender verdween… wat nu? Weer een ingelaste Huzumer bestuursvergadering en toen de alternatieven besproken werden kwam het bericht dat er een extra SKS-ledenvergadering gepland werd… met slecht nieuws voor iedereen die houdt van het skûtsjesilen: het gaat niet door…”
Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?
“Vanaf de laatste editie van Boot Holland in 2020 zijn we al aan het sparen voor nieuwe zwaarden. Deze waren dit voorjaar klaar en zijn in juni “aangehangen” waarna de trainingen konden beginnen.”
Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?
“Gezien de stijgende lijn in de eindklassering van 2 keer een zevende plek en in 2019 een vijfde was ons het doel nu een podiumplaats.”
We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?
“Naast de nieuwe zwaarden komt er ook nog een nieuwe giek. De komende tijd is het belangrijk dat alles er zo goed mogelijk op komt te staan en getrimd wordt. Dan hopen we natuurlijk ook dat er dit najaar nog een gelegenheid komt om ons nog te meten met de andere skûtsjes.”
Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?
“Vorig jaar maart hadden wij een benefietconcert georganiseerd met de bands Vangrail en JILT. Dit was helaas het eerste concert dat afgelast werd toen de coronacrisis begon. Nu zijn we anderhalf jaar verder en hopen we in de eerste plaats dat de crisis op zijn eind loopt… en natuurlijk ook dat wij onze fans blij kunnen maken door het concert volgend voorjaar weer te organiseren. En daarna zeilen!”
Het Huzumer skûtsje met Lodewijk Ezn. Meeter aan het helmhout, 2003
Na afloop van de wedstrijd bij Grou feliciteert ‘pake Lodewijk’ winnaar Douwe Jzn. Visser, 2003
Het Huzumer skûtsje in actie, 2008
Historische winst voor schipper Lodewijk Hzn. Meeter, 2013
Het Huzumer skûtsje zeilt naar de tweede plek achter Heerenveen, Elahuizen 2018
Foto’s: Martin de Jong
HUIZUM IN WOORD
Fragment uit “Der moat syld wurde!”
Huizum kampioen in 1970 en 1971
In de voetsporen van Pake Loadewyk
Voor Lodewijk Meeter (1915-2006) bestaat het jaar uit twee helften: de tijd vóór het skûtsjesilen en de tijd erna. Het liefst zou hij het hele jaar met zijn platbodem wedstrijden zeilen. In 1953 als het SKS-kampioenschap bij te weinig deelname niet door dreigt te gaan, is hij een van de vier schippers die wel aan de start verschijnt.
Lodewijk Meeter, altijd een schipperspet op met daarop het embleem van een anker, heeft veel bijgedragen aan het skûtsjesilen. Hij zorgt er mede voor dat er voldoende schippers aan de start verschijnen om de SKS-wedstrijd door te laten gaan. Hij benadert de schippers persoonlijk, zodat er in 1954 toch nog zeven skûtsjes meedoen.
Het kost hem wel moeite de schippers te overtuigen, ze hebben nauwelijks geld om van rond te komen. Hij helpt de schippers gratis hun schip op te knappen. Hij smeert teer, vernieuwt het beslag en zet de skûtsjes in de verf. Hij helpt de schipper ook bij het lossen van de lading, zodat deze op tijd bij de wedstrijd kan zijn.
Lodewijk Meeter met Ulbe Zwaga (links) en Sytze Hobma (rechts), huldiging Sneek 1970
Foto: Archief Eildert Lodewijk Meeter
Ook Meeter heeft het niet breed. Het gezin zet alles opzij voor het wedstrijdzeilen. Zijn vrouw Hânskje moet voor hem en de vijf kinderen Wietske, Eildert, Hidzer, Eildert Klaas en Jappie – ieder dubbeltje omdraaien. Ze varen met vracht en kunnen de inkomsten niet missen. Maar Lodewijk Meeter doet wel mee, skûtsjesilen is wat hij het liefst doet. “As ik net mear sile kin, kin ik krekt sa goed dea”, zegt hij. Op 73-jarige leeftijd stapt hij in 1988 toch van boord en draagt het helmhout van het Huzumer skûtsje over aan zoon Eildert.
Alles blijft bij die wisseling van de wacht bij het oude. Eildert kan het zeilteken LM veranderen, maar laat de initialen van heit staan. “Dat feroarje wy net. Bist raar, dat is én in stikje tradysje én in plúmke op de pet fan ús heit.”
Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.
FILM(ARCHIEF)
Fries Film en Audio Archief
Eerste vaart van Skûtsje It Doarp Huzum, 1968
LC Video
Skûtsje Huzum bereidt zich voor op de strijd om het kampioenschap, 2013
JILT
Heal wyn, oan ‘e wyn, 2017
Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Leeuwarden.
https://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/06/NLD_4734-Johannes-Meeter-Huizum-2021-MdJ-1.jpg17721181adminhttps://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/07/logo-sks-skutsjesilen.svgadmin2021-08-03 11:00:002023-07-03 20:37:38Huizum, 3 augustus 2021
Op deze website is ook deze week volop aandacht voor onze veertien SKS-skûtsjes, hun schippers en bemanningen. Tot en met vrijdag 6 augustus wordt iedere dag een van de veertien schepen in de schijnwerpers gezet. Er is een vraag en antwoord met de eigenarencommissie en/of schipper en er zijn linkjes naar filmpjes van de eigen skûtsjes. Ook verwijzen we naar beelden van Omrop Fryslân, het Fries Film en Audio Archief en het Fries Scheepvaart Museum. En we publiceren fragmenten uit het SKS-jubileumboek ‘Der moat syld wurde!’. Zo hopen we dat iedereen toch het gevoel krijgt een beetje als gast mee te kunnen zeilen ‘op ‘e lûken (op de luiken) fan it skûtsje’.
Klaas van der Meulen
VRAAG & ANTWOORD
Hoe gaat het nu met jullie, schipper en bemanning? Iedereen stond in de startblokken om twee weken te knallen. Toch?
Klaas: “Sinds de ‘beruchte zwarte woensdagavond’ gaat het met ons en bemanning naar omstandigheden goed. We proberen allen te genieten van de vakantie of een ander is weer aan het werk gegaan. Dit klinkt wel eenvoudig maar was het niet, Begin juni ‘it giet oan’… plankgas met zijn allen in circa 6 weken tijd een paar keer per week trainen, neuzen dezelfde kant op en proberen zo hoog mogelijk te eindigen. Dan komt die klap zo hard aan. De volgende dag was onze vaste donderdagavondtraining… duidelijk niemand had zin om te trainen, eerst maar even met elkaar om tafel en dit op zijn of haar manier verwerken. Persoonlijk heeft dit bij mij toch wel een dag of 3 geduurd om te zeggen en nu weer verder. Gelukkig hebben we afgelopen weekend een mooi moment gehad om met de ploeg te zeilen met skûtsje en valkjes en nadien natuurlijk een biertje, machtig om de ploeg dan bij elkaar te hebben en tevens het naseizoen en 2022 te bespreken.”
Het skûtsje was natuurlijk gereed voor de strijd. Wat hadden jullie er afgelopen tijd aan gedaan?
“In de voorbereiding van het seizoen 2021 hebben wij een nieuw grootzeil en fok aangeschaft van zeilmakerij De Vries uit Makkum op basis van de nieuwe zeilformule. In de winterperiode hebben we het benodigde lak- en schilderwerk uitgevoerd.”
Stel, er was dit jaar wel gezeild, op welke plek waren jullie geëindigd? En waarom denk je dat?
“Indien we wel een kampioenschap hadden gehad… het doel is natuurlijk kampioen worden, dromen moet je hebben. We hebben een mooi nieuw zeil en fok, wat ontzettend lekker loopt en een machtig mooie ploeg waardoor ik het als schipper een stuk makkelijker heb. Maar om op de vraag terug te komen: in het linkerrijtje was wel ons doel!!”
We gaan ervan uit dat we volgend jaar wel weer kunnen zeilen. Hoe gaan jullie je daar op voorbereiden?
“De voorbereiding op 2022 zal in het komend najaar weer het gebruikelijke en misschien iets meer schilderwerk zijn. Begin 2022 starten we vol vuur met het nieuwe jaar met het gebruikelijke zeilschema.”
Zijn er nog andere zaken die je wilt delen?
“Verder willen we het SKS-bestuur (en alle andere vrijwilligers die zich hebben ingezet) bedanken voor het proberen mogelijk te maken van het kampioenschap.”
Cor Boonstra (CEO Douwe Egberts) overhandigt het Sulveren Skûtsje aan Teake Kzn van der Meulen, 1991
Schipper Ype Kzn van der Meulen aan het helmhout, 2005
Feestelijke prijsuitreiking in Woudsend, 2017
Het skûtsje ‘Klaas van der Meulen’, 2018
Schipper Teake Klaas van der Meulen tijdens de wedstrijd bij Woudsend, 2019
Foto’s: Martin de Jong
WOUDSEND IN WOORD
Fragment uit “Der moat syld wurde!”
Derde kampioenschap Woudsend in 1991
De droom die uitkwam
Een verhaal over het skûtsje van Woudsend begint hoe dan ook bij de markante Klaas van der Meulen (1907-1973). Hij zorgde ervoor dat Woudsend een skûtsje kreeg. Hij heeft jarenlang op skûtsjes van eigenarencommissies gezeild, maar wil baas zijn op eigen schip. In 1965 koopt hij met Gerrit Verbeek en Lykele Miedema daarom een eigen skûtsje en krijgt van ondernemers in het dorp financiële steun voor het onderhouden van het schip. Van der Meulen laat vastleggen dat hoewel het skûtsje onder de vlag van Woudsend vaart, de schippers uit zijn familie afkomstig zijn.
Klaas van der Meulen is vrachtvaarder en een skûtsjeschipper in hart en nieren. Eentje van het type ruwe bolster, blanke pit. Hij is een fanatieke wedstrijdzeiler en heeft al aan diverse wedstrijden deelgenomen voordat hij in 1945 gaat deelnemen aan de SKS-wedstrijden. Tijdens de strijd op vrijdag 31 augustus om het SKS-kampioenschap bij Langweer zeilt hij na een fel gevecht met Ulbe Zwaga als tweede over de finish. Achteraf blijkt enige tijd later dat Ulbe Zwaga volgens het bestuur te veel fouten heeft gemaakt. En zo wordt Klaas van der Meulen alsnog uitgeroepen tot eerste SKS-kampioen.
De schipper zeilt in de beginjaren op het skûtsje van de Súdwesthoek. Dat schip is eigendom van Teake Salverda, zijn schoonvader. Hij wordt met dat familieskûtsje na 1945 nog drie keer SKS-kampioen (1947, 1951 en 1954). Met zijn eigen schip zou hij daar nooit in slagen. Nadat de Salverda’s hun skûtsje verkopen, vaart Klaas van der Meulen op skûtsjes voor de commissies van de Súdwesthoek, Lemmer en Sneek.
Woudsend kampioen, 1991
V.l.n.r.: Lammert de Jong, Fokke Wijkstra, Ype Kzn. van der Meulen, Teake Kzn. van der Meulen, Keimpe Kzn. van der Meulen en Jaap Boersma
Foto: Martin de Jong
Het huidige skûtsje van Woudsend was een woonboot, maar de eigenaar wil het wel ruilen tegen een ander woonschip. Na een verbouwing zeilt Klaas van der Meulen op zaterdag 17 juli 1965 de eerste wedstrijd met zijn eigen platbodem. Hij heeft het schip Keimpe van der Meulen gedoopt, de naam van zijn vader.
Lees meer in het SKS-jubileumboek “Der moat syld wurde”; te koop in de Friese boekwinkels of bestel hier.
FILM(ARCHIEF)
Fries Film en Audio Archief
40 jaar SKS, 1985
LC Video
SKS-inhaalwedstrijden op de Hegemer Mar bij Woudsend, 2013
Fries Scheepvaart Museum
Klaas van der Meulen, skûtsje Woudsend, over 75 jaar SKS
Morgen ‘op ‘e lûken fan it skûtsje’… Huizum.
https://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/06/FRL_7898-SKS-Proloog-Woudsend-100721-MdJ-1.jpg8531280adminhttps://www.skutsjesilen.nl/wp-content/uploads/2023/07/logo-sks-skutsjesilen.svgadmin2021-08-02 11:00:002023-07-03 20:11:14Woudsend, 2 augustus 2021
